Şerê Rusya û Ukranya ra pey rojeva cîhanî bi temamî ameyê bedilnayen. Welatanî rojawan wareyê dîplomatîk de verba êrîşanê Rusya nêrazibîyayişê xo ard ziwan, la belê nêşkayê verê şerî bîgerê. Bêşik no ware de alaqayê aborî, pabestişê welatanê Ewropa yê bi gaz û neftê Rusya, rayîr nêda ke ê bi yew şêklo aktîv verba Rusya vinderê. Verê berî ameyişê şerîya pey, welatî Ewropa mecbur mendê ke verba Rusya yew helwesta huşk bigerê. Na helwest bî sebeb kê Rusya gaz û neft welatanê Ewropa sero qut bikero.
Rusya gaz û neftê xo semedê sîyasetê xoyê teber sey yew çekî kar ana. Semede hemeyana dîyar bîyo ke Rusya hinî qîmê xo tena bi Ukranya nêana, hinî welatê qij yê dormareyê Rusya zî binê tehdît de yê. Wina dîyaro ke hinî alaqayê aborî yê Rusya û welatanî rojawan, bi taybetî Ewropa hinî nêagerenê rewşê xo yê verê cu.
Semedê neft û gazo tebîî ganî destê welatanê Ewropa vero de çend proje û alternatîf bibî .Nê çimeyanê enerjî ra yew Deryayê Xezer o. La belê o zî ho binê monopolî Rusya de yo. Çunke Rusya bi welatanê dewra Deryayê Xezerê peyman viraşta. Goreyî na peymana vetiş û rotişê gaz û neft ho binê kontrolî Rusya de yo. Rusya qet rayîr nêdana ke nê welatî bi serê xo neft û gazê xo biroşê teber.
Persa destvistișê gaz û neft sey yew persa muhîm rojeva cemaatê mîyannetewî de yena minaqașa kerden. Nê alternatîfan ra yew ke eșkena dîqetî welatanî rojawan û xususî welatanî Ewropa bianco, gaz û neftê Kurdistan o. Gaz û neftê Kurdîstan eșkeno welatanî rojawan giredayișê Rusya ra bixelisno. Belê, xususî semedê Ewropa alternatîfo tor baş û daîmî karardișê firsenda berardiș û kiriștișê neft û gazê Kurdistanî yo.
Muhîmo ke ma raya peroyî ya welatanî rojawan de bi agahîyayanê hîra dîqet biancê gaz û neftê Kurdistanî sero. Her çiqas welatî rojawan semedê çare kerdene persa enerjîya mîyanê cigêrayișanê lezabez de yê zî, la belê na pers yew demo kilm de nêyena çare kerden. Welatî rojawan mecbûrî ke yew ling rew xo rê yew çare peyda bikerê. Goreyê zanayan û tesbîtanê îdarekerdoxanê Başurê Kurdistanî, gaz û neftê Kurdistanî eșkeno desan serran cewabê hewcetîyanê welatanê Ewropa bido.
No ridra, ma wazenê gaz û neftê Kurdistanî sey yew alternatîfo daîmî û bêters biyarimi rojeva welatanê rojawanî, xususî yê welatanê Ewropa. Rusya, Iran û Tirkiye bi helwestanê xo hewl danê ke verê nê alternatîfî bigerê, la belê dest û lingê dunyaya rojawan zî nêameyê giredayen. Ma hêvîdarî ke welatê rojawan nê alternatîfî bigerê çimanê xo vero, xo bendê Rusya ra bixelisnê.
Muhîmîya gaz û neftê Kurdistanî sey alternatîf semedê cîhana eșkena mîyanê cemaatê mîyannetewî de, çar perçeyanî Kurdistan de, çareyê sîyasî yê persa kurd lezêr bikero.
Komîteyê îdarekerdoxî yê Konfederasyona Kurdanê Diaspora – Diakurd
19/7/2022
